“Tại sao tôi dạy bé đọc sách nhưng chúng lại không thích?”. Đây là tình trạng chung mà hầu như các bậc cha mẹ nào cũng đều gặp phải trong quá trình nuôi dưỡng thói quen đọc sách ở một đứa trẻ.
Vậy đâu là nguyên nhân?
Nghiên cứu cho thấy trẻ em thường bị tụt hậu so với các bạn trong cùng độ tuổi phát triển ngôn ngữ khi học mẫu giáo, lý do vì tần suất “chia sẻ sách” của bố mẹ là quá thấp hoặc hoàn toàn không có sự chia sẽ.
Khái niệm “chia sẽ sách” ở đây có nghĩa là việc phụ huynh tạo ra những trải nghiệm đọc sách cùng trẻ. Các trải nghiệm này có thể là đọc cho con nhỏ hay xem sách tranh cùng chúng.
“Chia sẽ sách” là một ví dụ điển hình về phương pháp hiệu quả để dạy trẻ đọc sách mà phụ huynh nên lưu ý.
Tờ The Guardian của Anh công bố “một phần ba số trẻ em được khảo sát cho biết chúng không thể tìm ra được những cuốn sách thú vị và phù hợp để đọc”.
Vì vậy, các bố mẹ tâm lý sẽ không để con mình gặp khó xử và có thể gợi ý cho chúng bằng nhiều cách khác nhau.
Thị trường hiện nay có hàng nghìn những quyển sách thiếu nhi hay và đa dạng về các chủ đề. Chỉ cần thêm một chút kinh nghiệm là phụ huynh có thể khiến trẻ đọc sách mà không cần ép chúng.
Trong bài viết này, Weriviu xin đóng góp một vài thủ thuật đơn giản mà các bậc cha mẹ có thể áp dụng ngay để trẻ em đọc sách thật thích thú.
A. Thời điểm nào thích hợp nhất để dạy bé đọc sách?
Trước khi trả lời cho câu hỏi “khi nào thì nên dạy trẻ em đọc sách?” thì các phụ huynh cần nắm được khái quát những cột mốc quan trọng dẫn đến thành công trong quá trình đọc của bé.
Ngoài ra, các dấu mốc đọc sách này đã được chứng thật bởi Cynthia Zettler-Greeley – vị tiến sĩ, chuyên gia về phát triển và tâm lý ở trẻ em:
Trẻ sơ sinh (0 đến 1 tuổi)
Thường bắt đầu với:
- Học cử chỉ và âm tiết đơn giản truyền đạt ý nghĩa
- Trả lời khi được nói chuyện
- Hướng sự chú ý đến một người hoặc vật
- Hiểu 50 từ trở lên
- Với tay lấy sách cho trẻ sơ sinh và lật trang với sự trợ giúp
- Trả lời các câu chuyện, hình ảnh trong sách bằng cách phát âm và vỗ vào các hình ảnh
Trẻ mới biết đi (1-3 tuổi)
Thường bắt đầu với:
- Trả lời câu hỏi và xác định các đối tượng trong sách (ví dụ: “Con bò ở đâu?” hoặc “Con bò nói gì?”)
- Gọi tên những hình ảnh quen thuộc
- Trỏ tay để xác định các đồ vật được đặt tên
- Giả vờ đọc sách
- Hoàn thành các câu trong sách mà bé biết rõ
- Viết nguệch ngoạc trên giấy
- Biết tên cuốn trẻ em sách dựa vào các hình ảnh trên bìa sách
- Lật trang sách
- Có một cuốn sách yêu thích và yêu cầu đọc thường xuyên
Trẻ mầm non (3 tuổi)
Thường bắt đầu với:
- Khám phá sách hay cho bé 3 tuổi một cách độc lập
- Nghe những cuốn sách dài hơn khi được đọc to
- Kể lại một câu chuyện quen thuộc
- Nhận ra chữ cái đầu tiên trong tên
- Bắt chước hành động đọc to một cuốn sách trẻ em
Trẻ lớp chồi (4 tuổi)
Thường bắt đầu với:
- Nhận biết các dấu hiệu và nhãn mác quen thuộc, đặc biệt là trên các biển báo và thùng chứa
- Nhận ra các từ có vần
- Gọi tên một số chữ cái trong bảng chữ cái (mục tiêu tốt để phấn đấu là 15–18 chữ cái viết hoa)
- Nhận biết các chữ cái trong tên
- Tư viết tên
- Đặt tên cho các chữ cái đầu hoặc âm thanh của từ
- Nối một số chữ cái với âm thanh của chúng
- Phát triển nhận thức về âm tiết
- Sử dụng các chữ cái quen thuộc để thử viết các từ
- Hiểu rằng sách cho bé 4 tuổi được đọc từ trái sang phải, trên xuống dưới
- Kể lại những câu chuyện mà chúng được kể
Trẻ lớp lá (5 tuổi)
Thường bắt đầu với:
- Tạo ra các từ có vần
- Khớp một số từ nói và viết
- Viết một vài chữ cái, số và từ
- Nhận ra một số từ quen thuộc trong sách cho bé 5 tuổi
- Dự đoán điều gì sẽ xảy ra tiếp theo trong một câu chuyện
- Xác định âm đầu, âm cuối và âm giữa trong các từ ngắn
- Xác định và điều khiển các âm thanh ngày càng nhỏ hơn trong giọng nói
- Hiểu định nghĩa cụ thể một số từ
- Đọc tách biệt các từ đơn giản (từ có định nghĩa) và trong đoạn văn (sử dụng từ trong một câu)
- Kể lại ý chính, xác định các chi tiết (ai, cái gì, khi nào, ở đâu, tại sao, như thế nào) và sắp xếp các sự kiện câu chuyện theo trình tự
Trẻ lớp 1 & 2 (6-7 tuổi)
Thường bắt đầu với:
- Đọc những câu chuyện quen thuộc
- “Phát ra âm thanh” hoặc giải mã các từ không quen thuộc
- Sử dụng hình ảnh và ngữ cảnh để phán đoán các từ không quen thuộc
- Sử dụng một số dấu câu và cách viết hoa phổ biến trong sách hay cho trẻ tiểu học
- Thể hiện sự hiểu biết của câu chuyện thông qua các bức vẽ
- Khi viết, sắp xếp các chi tiết thành một trình tự hợp lý với phần đầu, phần giữa và phần cuối
Trẻ lớp 2 & 3 (7-8 tuổi)
Thường bắt đầu với:
- Đọc sách hay cho trẻ tiểu học một cách độc lập
- Đọc to với sự nhấn mạnh và cách diễn đạt thích hợp
- Dùng ngữ cảnh và hình ảnh để giúp xác định các từ không quen thuộc
- Hiểu khái niệm về đoạn văn và bắt đầu áp dụng nó vào bài viết
- Dùng đúng dấu câu
- Đánh vần đúng nhiều từ
- Hiểu sự hài hước trong văn bản
- Sử dụng các từ mới, cụm từ hoặc số liệu mà trẻ đã nghe được
Trẻ lớp 4 đến lớp 8 (9-13 tuổi)
Thường bắt đầu với:
- Khám phá và hiểu các loại sách thiếu nhi hay (ví dụ: tiểu sử, thơ và tiểu thuyết)
- Đọc để trích xuất thông tin cụ thể (ví dụ: trích thông tin từ một cuốn sách trẻ em về khoa học)
- Hiểu mối quan hệ giữa các đối tượng
- Xác định các thành phần trong câu như ẩn dụ và hoán dụ
- Xác định chính xác các yếu tố chính của câu chuyện, như thời gian, địa điểm, cốt truyện, vấn đề và cách giải quyết
- Đọc và viết về một chủ đề cụ thể và hiểu phong cách nào là cần thiết
- Phân tích văn bản để tìm ý nghĩa
Đây là một loạt các biểu hiện tiêu biểu của bé trong từng độ tuổi mà các bậc cha mẹ nên quan tâm.
Nghiên cứu xác nhận rằng sự phát triển về khả năng đọc rất quan trọng đối với trẻ từ 3 – 5 tuổi. Vì vậy, bố mẹ cần phải tinh ý trong giai đoạn này để thúc đẩy hiệu quả sự phát triển đó.
B. Nguyên tắc chọn sách cho trẻ
Dạy bé đọc sách cũng bao gồm cả việc chọn sách cho trẻ, và đây là giai đoạn vô cùng thiết yếu để quyết định xem liệu bé có thể tiếp thu được những kiến thức trong sách không.
Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển não bộ của bé. Nên, nguyên tắc vàng là hãy chọn sách đúng theo độ tuổi của trẻ.
Bé từ 0 – 3 tuổi nên đọc sách gì?
Tiêu chí chọn sách hay cho bé 3 tuổi trở xuống là rất đơn giản. Phụ huynh chỉ cần tập trung vào 3 yếu tố chính sau đây.
Sách phải được làm bằng bìa cứng, vải, nhựa vinyl, hoặc được cắt thành những hình dạng thú vị. Chất liệu này sẽ ngăn cho trang sách không bị xé rách bởi đôi tay bé xinh thích lật đi lật lại.
Chủ đề sách tuyệt vời sẽ bao gồm các khái niệm cơ bản (ví dụ: hình dạng, màu sắc, và trải nghiệm hàng ngày như giờ ăn và ngủ trưa).
Ngoài ra, sách cho trẻ sơ sinh, sách cho bé 1 tuổi, sách cho bé 2 tuổi và sách hay cho bé 3 tuổi không nên có quá nhiều từ. Và màu sắc của sách thì phải bắt mắt.
Xem thêm:
Bé từ 3 – 8 tuổi nên đọc sách gì?
Sách tranh sẽ là lựa chọn tuyệt vời nhất cho trẻ từ 3 – 8 tuổi.
Nó có thể thuộc thể loại hư cấu hoặc phi hư cấu, được kể bằng thơ hoặc văn xuôi, và nhắm đến thị trường văn học hoặc đại chúng.
Nội dung có thể là về các ngày lễ, anh chị em, tâm trạng, niềm say mê với các loài chim hoặc công chúa,…
Sách hay cho bé 3 tuổi – 8 tuổi sẽ không quá 750 đến 1000 từ, màu sắc và các hình minh hoạ đầy sức gợi nhưng không quá loè loẹt.
Một cách ngắn gọn, những cuốn sách tranh hay nhất sẽ có văn bản được chọn lọc kỹ càng và những câu chuyện có cấu trúc tốt, bổ sung cho hình ảnh minh họa một cách hoàn hảo.
Xem thêm:
Bé từ 8 – 12 tuổi nên đọc sách gì?
Tiểu thuyết đồ hoạ chính là loại sách cho bé 8 – 12 tuổi. Đây là những tác phẩm có nhiều hình ảnh và từ ngữ hướng đến độc giả lớn tuổi hơn.
Không có gì ngạc nhiên khi mỗi trang của một cuốn tiểu thuyết đồ họa đều có hình ảnh, có thể ở dạng mình hoạ trắng đen, minh hoạ màu, hoặc ảnh trên video / TV / phim được chụp.
Đừng nhầm lẫn tiểu thuyết đồ hoạ với truyện tranh nhé!!!
Tiểu thuyết đồ họa kể những câu chuyện tương đối phức tạp và dài dòng, và chúng thường có chủ đề thực tế hơn so với truyện tranh truyền thống.
Xem thêm:
Bé từ 12 tuổi trở lên nên đọc sách gì?
Sách cho trẻ từ 12 tuổi là sách dành cho học sinh cấp 2 hay còn được gọi với cái tên khác là tiểu thuyết cho thanh thiếu niên.
Nhiều chữ viết và có rất ít hình ảnh minh hoạ là điểm khác biệt lớn nhất của loại sách này so với các loại sách ở độ tuổi nhỏ hơn.
Hơn nữa, nhân vật chính của loại tiểu thuyết này thường là thanh thiếu niên. Các vấn đề mà họ gặp phải trong truyện chủ yếu tập trung vào các vấn đề tuổi mới lớn. Có thể là những đứa trẻ bị thiệt thòi về mặt xã hội, kinh tế, tinh thần, tình cảm hoặc chính trị. Và trong loại tiểu thuyết này, không phải lúc nào nhân vật chính cũng là người chiến thắng cuối cùng.
Xem thêm:
Top 10 cuốn sách hay cho trẻ ở lứa tuổi 12+
C. Tổng kết
Ở trên, Weriviu đã cung cấp một vài kiến thức cơ bản đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chọn sách cho trẻ. Các bố mẹ có thể tham khảo để chọn ra được những tài liệu phù hợp nhất.
Lưu ý rằng đây chính là bước đâu tiên cững như một trong các bước mang tính quyết định sự thành công hoặc thất bại trong toàn bộ quá trình dạy bé đọc sách.
Ngoài ra, nếu có bất kì thắc mắc nào, các bạn có thể chủ động để lại lời bình luận phía dưới. Chúng mình sẽ giải đáp ngay trong giây lát!
Thông tin liên lạc
- Số điện thoại: 0903.925.488
- Email: DuongTranHai99@gmail.com
- Website: https://weriviu.com/
